Matthijs Winnubst, kunstschilder en tai-chi instructeur in Den Haag | Blog | Blog

dag 81 t/m 84

Uiteindelijk denk ik een vorm te hebben gevonden voor de bomen: geen lijnen, wel vlakjes, zoals de rest van het schilderij is opgebouwd. Geen transparantie, maar dekkende verf, om dezelfde reden. Grijs van kleur, terughoudend, ver weg van zomerse uitbundigheid. En tenslotte spaarzaam toegepast. Misschien worden het daarmee wel ‘volle’ bomen, maar ze passen toch in het kale vroege-voorjaar-karakter van het schilderij. Hieronder een detailvoorbeeld:
klik voor vergroting

Zorgvuldig neerzetten

Vervolgens komt het aan op de juiste positie van de bomen. Ze dragen elk bij aan de compositie van het geheel. Die wil ik niet verstoren, maar juist versterken. Lijnen van voren naar achteren door laten lopen, of van links naar rechts. Vlakken niet of juist wel doorbreken. En spannend ten opzichte van elkaar plaatsen.

Het zorgvuldig plaatsen van elementen is iets wat in de stijlen van de geometrische abstractie (o.a. Constructivisme, Bauhaus, De Stijl) tot kunst is verheven. Malevich, El Lissitzky, Kandinsky, Van Doesburg en Mondriaan zijn sprekende voorbeelden. Ter illustratie hieronder een schilderij van hun collega en tijdgenoot Vordemberge Gildewart. Elk element heeft een nauwkeurig bepaalde positie, elke verhouding doet ertoe:
klik voor vergroting
Op dezelfde zorgvuldige wijze ben ik de bomen aan het planten op het schilderij. Ze vormen lijnen en vlakken die met elkaar en de omgeving samenhangen, ruimtes bepalen, vrijheid en beslotenheid tot stand brengen. Hier alvast een voorproefje, het is nog niet klaar:
klik voor vergroting

dag 80

Vandaag in meerdere opzichten terug naar de basis. Na een paar weken afstand vanwege de start van mijn Tai Chi-seizoen (dat vraagt altijd wat extra aandacht) en een uitstapje van een week in de fotografie, ben ik vandaag weer teruggekeerd naar wat inmiddels voelt als mijn basis: schilderen op m’n atelier.

Ook inhoudelijk ben ik teruggekeerd naar de basis. Het schilderij met de stad en de zee gaat nu bomen krijgen. Ik ben er nog steeds niet uit hoe ik die ga vormgeven. Dus voordat ik ga zitten pielen op het grote doek, weer het schetspapier erbijgepakt. Terug naar de basis.

Nogmaals: hoe schilder ik een boom?

Natuurlijk kan ik wel een boom schilderen, schrijf ik nu. Al is het maar om niet te worden uitgelachen en om mijn ego gerust te stellen. In het geval van het schilderij waar ik aan werk, zijn er evenwel meerdere factoren, die maken dat een groene bol met een stok eronder (=boom) niet volstaat:

1. Een boom in de winter bestaat uit kale takken, oftewel lijnen. Maar alle elementen op het schilderij zijn opgebouwd uit vlakken. Dat principe kenmerkt de stijl van dit werk. Dus lijnen schilderen zou breken met de stijl van het werk en er afbreuk aan doen. Dus probeer ik op de eerste schets iets met vlakken / vlakjes:
klik voor vergroting

2. De kleinere takken van een boom in de winter zijn niet dicht / dik, maar transparant. Op het schilderij werk ik evenwel niet met transparanties (uitgezonder de hemel, omdat die bestaat bij de gratie van de afwezigheid van dichte objecten). Alle vlakken zijn dekkend geschilderd. Dus ben ik het gaan zoeken in lichtere tonen van de vlakken, en ruimte ertussen. Aquarel leent zich uitstekend voor deze zoektocht, omdat ik met die techniek niet alles kan ‘dichtsmeren’ – een neiging die ik helaas nogal sterk heb. Hieronder wat probeersels, meteen de kleur van de bomen meegenomen:
klik voor vergroting

3. Ten derde het perspectief: je kijkt in dit schilderij van bovenaf óp de bomen. Dat betekent dat de standaard vorm van de ronde bol met een stok niet klopt. In sommige gevallen, zie je niet eens de stam omdat die onder de takken schuilgaat. De vorm van de bomen wordt ook anders, behalve dan echt ronde-bol-bomen natuurlijk. Daarmee heb ik zitten knoeien op het volgende schetsblad:
klik voor vergroting

4. In de winter vormen bomen die bij elkaar staan over het algemeen een groep, en zijn ze niet echt als afzonderlijk bomen te onderscheiden. Kijk maar op onderstaande foto (niet naar de voorste bomen kijken). Dát is wat ik uiteindelijk op dit doek wil overbrengen. Dus het gaat er ook nog eens om, een transparante groep weer te geven, met de randvoorwaarden die ik hierboven heb genoemd. Daar ben ik nog niet uit. Morgen dus weer verder.
klik voor vergroting