Matthijs' blog   Dagelijks water gevenpagina 2 van 11 RSS feed van Matthijs' blog

Kun je creativiteit plannen?

Dag 122

Na mijn vorige blogpost over de betekenis van het schilderij dat ik onlangs heb afgerond, blik ik in deze en de komende posts terug op een vol jaar werken aan één schilderij.

Blote billen

Deze blogpost had ook kunnen heten: Met de billen bloot. Want een jaar geleden, februari 2013, heb ik op deze plek het voornemen uitgesproken om aan een groot schilderij te beginnen en het binnen een maand af te ronden. Vanuit dat commitment, met een virtuele opdrachtgever (mijn partner Remco) en een dagelijkse update van mijn voortgang op dit blog, zou dat wel moeten gaan lukken.

Met die belofte heb ik me heel wat op de hals gehaald. Waarom? Waarom niet lekker vrij gewerkt, in alle rust, zonder druk, tot het werk klaar was?

In opdracht kunnen werken

Welnu. Schilderen, dat is wat ik het allerliefste doe. Dus toen mijn andere liefde, mijn Tai Chi-school, ruim een jaar geleden voldoende solide bleek, heb ik de parttime baan opgezegd waarin ik toen nog werkte. Zodat ik me in de tijd die daarmee vrijkwam weer substantieel aan het schilderen kon gaan wijden.
Geconcentreerd aan het werk

Maar hoewel het schilderen me een groot gevoel van vrijheid geeft, voel ik niet de behoefte om volledig vrij te werken. Integendeel, ik werk het liefst met een opdrachtgever, met bijbehorende randvoorwaarden en uitgangspunten. Om zijn of haar behoeftes samen te brengen met mijn inzicht en toegevoegde waarde als kunstenaar. Omdat er juist in de samenwerking iets moois kan ontstaan. En omdat ik verwacht op die manier een inkomen te kunnen blijven genereren uit iets dat ik dolgraag doe.

Om die reden ben ik dat commitment van een schilderij in een maand aangegaan: om te oefenen met het maken van een schilderij ‘op bestelling’ (lees: onder voorwaarden en tijdsdruk), om het plannen van een creatief proces beter in de vingers te krijgen. Om te leren van de obstakels die ik tegenkwam, zowel technisch als op het gebied van verwachtingen, werkdruk, inspanning versus ontspanning, controle versus loslaten, noem maar op.

Creativiteit plannen…

Oefenen met het plannen van een creatief proces dus. Kan dat, creativiteit sturen? Ja. Heel goed zelfs. Althans: pure creatie is natuurlijk het ontstaan van iets nieuws of anders dat er nog niet was, vrij van controle of plannetjes. Maar dat ontstaan kan binnen kaders, je kunt convergeren van een vrij begin – hoera, alles is mogelijk! – via tussentijdse keuzes, naar een steeds duidelijker afgebakend eindproduct.

Afstand nemenDat principe werkt niet alleen zo in de techniek, waarin ik in Delft ben opgeleid, maar kan net zo goed worden toegepast in de kunst. Rembrandt werkte ook vaak in opdracht, om maar eens een onbescheiden vergelijking te trekken. Het gaat erom dat je leert werken van groot naar klein, van compositie naar detail, van coloriet (kleurstelling) naar de fijnste tonen. Dat je leert op het juiste moment afstand te nemen om bepaalde keuzes te maken, en om op andere momenten juist door te gaan en te investeren in vrijheid om iets nieuws te laten ontstaan.

Kunst hoeft niet vaag of esoterisch te zijn en alleen maar vanuit gevoelens en emoties te ontstaan. Juist niet, zou ik willen zeggen. Kunst die standhoudt is vaak ontstaan vanuit vakmanschap, het beheersen van de materie, vaak ook vanuit beperkingen, maar altijd vanuit passie.

Aan de slag dus

Maar goed, om daarmee te oefenen zou ik binnen een maand een schilderij opleveren.

Ahum. Een maand is een jaar geworden. Wat ging er mis? Geen vakmanschap? Geen passie?

In mijn volgende post verder hierover…

Dagelijks water geven

Dag 121

In mijn vorige blogpost heb ik geschreven over het afronden van het schilderij. De post van vandaag gaat over de betekenis van de afbeelding en de bijbehorende titel.

Het schilderij dat tot nu toe Van de Stad en de Zee was, draagt vanaf vandaag zijn definitieve titel:

‘Dagelijks water geven’

Deze nieuwe titel behoeft wellicht enige uitleg, die ik met liefde zal verschaffen in deze post. Een enigszins filosofische verhandeling…

Alles is er al

De verklaring van de nieuwe titel kan ik het beste beginnen met het volgende verhaal:

Een jaar geleden, kort voordat ik begon te werken aan het schilderij, heb ik meegedaan aan een workshop van Limo Business. Het betrof een dag voor startende ondernemers, waarin we kort en krachtig konden werken aan onze bedrijfsinhoud en -opzet, en onze bijbehorende plannen voor het komende jaar.

Elk plantjeElk plantje…Eén van de opdrachten tijdens deze dag was om ons verhaal te vertellen als ondernemer. Over wat je wilt bieden natuurlijk, maar vooral: waarom je dat wilt, wat je passie is daarin, wat je kijk is op het gebied waarin je onderneemt.

In eerste instantie kwam ik met een goed doordacht verhaal, met de nadruk op doordacht. Het zat dus vast wel goed in elkaar, maar het stroomde niet, het leefde niet. Het kostte me energie om het te vertellen. Ergens voelde ik dat er iets niet klopte. Toen ik het verhaal vervolgens een paar keer achter elkaar moest herhalen werd het steeds holler, en raakte ik meer gefrustreerd over mezelf.

Maar toen ik beide losliet (zowel het verhaal als de frustratie erover) begon er ineens een inzicht te groeien en stromen dat wél in mijzelf gefundeerd was, in heel mijn wezen, niet alleen in mijn hoofd. Het voelde veel meer echt, veel vrijer ook. Dat was het gevoel en het van binnenuit weten (houd je vast):

Alles is er al.

Wat?

Alles is er al. Dus.

iedere dag opnieuw…iedere dag opnieuw…Ik bedoel daarmee: wie je bent, wat je meemaakt, wat er om je heen is – alles wat is geweest en wat zal zijn – bestaat al in zijn oorsprong, het hoeft ‘alleen nog maar’ tot uiting gebracht te worden. Door het te beleven, bewust te worden, te ervaren.

Niet dat alles is voorbestemd, integendeel: wát er tot uiting komt, hangt volledig af van de keuzes die je maakt. Maar het is allemaal in potentie aanwezig.

En niet alleen is alles al aanwezig, alles is bovendien met elkaar verbonden. Jijzelf, je omgeving, de wereld, het universum. Je lichaam, je geest, je persoonlijkheid, je ziel, je energie. In het verleden, in het heden en zelfs in de toekomst.

Mijn waarheid, mijn bestemming

Dat was het inzicht dat ik kreeg ik tijdens die startersworkshop. Niet dat het ineens uit de lucht kwam vallen trouwens – ik heb er in de loop van jaren met vallen en opstaan de basis voor gelegd. Het is meer zo dat het richting en woorden kreeg, dat alles op zijn plek viel. Op één of andere manier voelde dat inzicht als de basis van waaruit ik mocht gaan werken in mijn onderneming, zowel met schilderen als in mijn Tai Chi-school.

Toen ik daarna nogmaals mijn verhaal aan de overige workshopdeelnemers mocht vertellen, werd het gepassioneerd. Mijn gehoor toonde zich geroerd door wat ik vertelde.

Ontdekken en loslaten

Voordat we terug kunnen gaan naar het schilderij en z’n nieuwe titel, heb ik nog wat meer toe te lichten:

water geven…water geven.Alles is er dus al, in potentie aanwezig en onderling verbonden. Maar je hebt niet zomaar de keuzevrijheid uit al die mogelijkheden. Het is daarvoor nodig dat je loslaat: van je ideeën over hoe jij zelf, je omgeving en de wereld in elkaar steken of zouden moeten steken. Over hoe alles is geweest, hoe het zo is gekomen en hoe het ooit zou moeten zijn.

Niets van dit loslaten hoeft te worden bevochten, laat staan dat het kán worden bevochten. De dingen willen worden ontdekt. Letterlijk: door de dekmantel van je eigen kijk op de dingen te verwijderen, door je eigen gekleurde bril af te zetten. Alleen dan ontvouwt het complete scala aan mogelijkheden zich voor je.

Hoe werkt dat dan, dat loslaten? Daarvoor is nodig dat je je bewust wordt van de tijdelijkheid en de beperktheid, kortom van de relativiteit van je gedachten (oordelen, overtuigingen, zelfbeeld, herinneringen, enzovoorts). Want als je inziet dat die niet absoluut zijn, kun je ze ook loslaten. Elke gedachte had immers op dat specifieke moment ook een andere gedachte kunnen zijn. Het is maar net welke keuze je hebt gemaakt voor die ene gedachte.

En daar zit ‘m de crux: hoewel je door je beperkte kijk op de dingen maar een deel van alle mogelijkheden ziet, maak je toch een keuze uit het totale assortiment. En dat totale assortiment, dat is wat ik bedoelde met ‘alles is er al’. Er is een onderliggende absolute werkelijkheid die continu in beweging is: het natuurlijke verloop van de dingen. De stroom van het leven.

Bent u er nog?

Meedrijven

Die onderliggende werkelijkheid, de stroom van de dingen, kun je niet opzoeken door te grijpen, te controleren, te beheersen. Hij glipt dan door je vingers als water. Je kunt alleen de schermen die eromheen staan verwijderen. Ontdekken. Loslaten. Zodat je ernaar kunt kijken, er deelgenoot van zijn, erop kunt meedrijven.

Steeds Steeds…Dat is wat ik telkens opnieuw ervaar, wanneer ik schilder, Tai Chi-les geef, klus, fiets, vakantie vier, koffiedrink of de afwas doe: de enige manier om echt in contact te zijn met jezelf en je omgeving, is door los te laten en mee te drijven op de stroom van de dingen. Door te observeren en te accepteren, door overgave aan wat er op dat moment toch al is, door geen weerstand te bieden. Wat niet wil zeggen dat ik passief ben, integendeel. Maar ik leer om te handelen vanuit mogelijkheden die zijn geworteld in de realiteit. (Iets wat ik evengoed telkens weer vergeet, als ik pijn voel, angstig ben, wakker lig, me zorgen maak, controle wil uitoefenen, ruzie maak of me gekwetst voel.)

Maar goed, wat heeft dit alles in hemelsnaam te maken met het schilderij waarover ik in dit blog verslag doe? Welnu, ik ontdekte gaandeweg dat wat ik hierboven heb beschreven symbolisch wordt weergegeven door de afbeelding. Dat ik deels bewust, en deels onbewust keuzes heb gemaakt die zijn gebaseerd op die inzichten (een stil landschap, leegte, ruimte, enzovoorts).

Waarmee we toe zijn aan de uitleg over de titel ‘Dagelijks water geven’.

De titel verklaard (eindelijk)

Het verwerven van bovenstaande inzichten is namelijk één, maar om er naar te leven is een tweede. Daarvoor zijn toewijding, geduld, overgave en vertrouwen nodig.

weer…weerZoals, wanneer je iets echt wilt leren beheersen, je 10% inspiratie nodig hebt, maar vooral 90% transpiratie. Het gaat om het toepassen, het doen, het beleven, het ervaren. Elke dag opnieuw. Zoals een monnik dag in dag uit dezelfde taken verricht om in contact te komen met een ruimere, onderliggende werkelijkheid.

Vandaar de titel ‘Dagelijks water geven’: zoals je liefdevol zorgt voor de vergeet-mij-nietjes in de bakken op je balkon, in het vertrouwen dat ze gaan groeien en bloeien, zo heb je ook te zorgen voor jezelf en je directe omgeving, in overgave en in het vertrouwen dat die daarmee ook gaan groeien en bloeien. Met de keuze voor deze titel heb ik willen aangeven dat dit principe voor mij de kern is van het schilderij.

(Lees overigens hier mijn post over de keuze van de vergeet-mij-nietjes als balkonplantjes).

Nog eens ‘alles’

Waar de balkonplantjes een sleutelrol spelen in het schilderij, is de rest voor mij ook vol van betekenis. De balkons op de voorgrond staan voor het hier en nu, je huidige situatie, het vertrekpunt dat elk moment is. (Lees over de functie van de balkons in het totale beeld een eerdere blogpost.)

Het stadslandschap dat aan je voeten ligt verbeeldt het inzicht dat alles er al is. Kijk nog maar eens mee op het eindresultaat:
Schilderij stad landschap zee duinen

In eerste instantie herinnert de natuur op het schilderij ons eraan dat we in essentie zelf ‘biologie’ zijn, dat ons lichaam op zichzelf functioneert, zonder controle, betekenis of verhalen, zonder de zwaarte van ons denken. Daarbij horen de primaire basisbehoeftes, die als volgt worden verbeeld: weilanden voor voeding, woonruimte voor geborgenheid, duinen voor bescherming.

Ook onze hogere behoeftes worden weergegeven. De behoefte aan sociale contacten, aan saamhorigheid, wordt verbeeld door het tweede balkon dat zich naast je bevindt: je bent niet alleen, je woont in een gebouw met vele anderen. De kantoortorens symboliseren je behoefte aan werk, aan betekenis in je bestaan, aan waardering en erkenning. Tenslotte zie je voor zelfontplooiing en spirituele bevrediging een zee tot aan de horizon: oneindigheid en ruimte om zover te gaan als je kunt en wilt.

Het landschap is leeg, zonder mensen, auto’s, koeien, boten. Want jij, staand op het balkon, bent vrij om je bestaan naar eigen wens zelf in te vullen, te verkennen, te bewonen of – zo je wilt – te bevaren tot aan de horizon. Het landschap ligt aan je voeten doordat je dagelijks op je balkons komt om je plantjes water te geven.

Voilà.

Dagelijks water geven dus.

Klaar en gesigneerd

Dag 91 t/m 120

Enige tijd geleden, om precies te zijn op 18 oktober 2013, schreef ik op dit blog: klaar voor de laatste loodjes. Om je geheugen op te frissen: ik had het over het schilderij met de Stad en de Zee, waar ik vanaf februari 2013 (exact een jaar geleden!) aan heb gewerkt en waarover ik op deze plek regelmatig schrijf.

En toen – na 18 oktober – werd het stil op mijn blog.

Nog 30 keer heb ik eraan geschilderd sindsdien.
Alle 30 keer heb ik niets van me laten horen.
En na 30 keer – nu dus – is het schilderij ineens klaar.

Verrassing? Mwah, het moest er een keer van komen…

Eerst maar een foto van het eindresultaat, dan zie je waar we het over hebben. Met dank voor de foto’s aan Rogier Chang, vakfotograaf en ganggenoot op Bink36 in Den Haag (waar mijn atelier is):
Het schilderij met de Stad en de Zee na dag 120 - afgerondklik voor vergroting

Als je in detail wilt kunnen kijken, klik dan hier voor een extra grote versie (extra vergroten via het menuutje dat op de foto verschijnt) of – nog beter – de hoge-resolutie versie van het schilderij.

Of maak gebruik van de kant-en-klare details hieronder:
Detail van de bloembakken met vergeet-mij-nietjes
Detail van de duinen
Detail van de bloembakken met vergeet-mij-nietjes
Detail van de bomen tussen de huizen

Tot nu toe droeg het schilderij de werktitel ‘De Stad en de Zee’. Inmiddels heeft het een definitieve titel, die ik nog even voor me houd tot de volgende blogpost, wanneer ik dieper inga op de betekenis van diverse elementen en stijlkenmerken, op wat het werk voor me betekent en wat de bedoeling is dat het anderen gaat zeggen.

In de blogpost daarna gaat het over het proces van het maken van het schilderij van begin tot eind: hoe een maand een jaar kon worden.

Maar eerst maar eens het verslag van de laatste 30 schilderdagen:

Ontwikkelingen sinds de vorige post

De laatste loodjes wogen ook deze keer het zwaarst. Zoals ik de laatste keer schreef hoefde ik ‘alleen nog maar’ de puntjes op de i te zetten. Nou, dat viel niet mee. Ik liep tegen een paar dingen aan die ik nog niet in de vingers had, die ik nog niet begreep en beheerste. Om die reden schreef ik niet op dit blog – ik had niets te vertellen omdat ik het nog niet snapte. Omdat ik tijd nodig had om te proberen, uit te zoeken, te schetsen.

Wat was er dan zo lastig?

Het waren met name een paar bomen die me behoorlijk dwars zaten, vooral die ene boom helemaal vooraan, net tussen de balkons. Het lukte me maar niet om ‘m zodanig weer te geven dat ‘ie aansloot op de rest van het schilderij.

boom als rotsblok‘Rotsblok’De vereisten waren dan ook niet mals:

1. Het perspectief is van schuin boven – zoals ik niet vaak op een boom kijk en waarin een boom al gauw op een bloemkool lijkt. Wat dus ook steeds opnieuw gebeurde.

2. Het perspectief is vervormend/wegdraaiend, doordat het dichtbij is. Netjes rond werkte niet.

3. Het is nog steeds een soort van winter op het schilderij, dus wilde ik mezelf geen volle zomerse boomvormen toestaan. Maar kale takken ook niet, omdat ik niet met lijntjes werk in de stijl die ik nu hanteer. Lijnen zouden conflicteren met de rest van het schilderij dat uit vlakken is opgebouwd.

boom als oliebol‘Oliebol’4. De lichtval is van schuin achter, maar door het gebouw valt er een schaduw over de onderste helft van de boom. Het licht dat er wél opvalt, strijkt er vooral overheen.

5. Tenslotte het meest lastige: de toon van de boom. Hij mag er niet teveel uitspringen, moet in lijn zijn met de rest van het werk, zodat je oog er niet achter blijft haken. Maar moet wel aanwezig zijn als rustpunt / uitgangspunt voor de stad achter de balkons.

Moeilijk, moeilijk.

Toch moest voor mijn gevoel op die plek vooraan een boom komen, dus weglaten was geen optie.

Trouw ben ik telkens weer naar mijn atelier gefietst, om het schilderij ‘vandaag echt af te maken’. Hahaha, wat een grap. Vier uur later stond er weer een broccoli, ananas, walnoot, oliebol, bloemkool of stel hersenen op het doek. Maar geen boom:
boom als tjaTja… boom als dennenappel
Dus ben ik verder teruggegaan naar de basis. Boeken over landschapsschilderen aangeschaft, bestudeerd en daarna weer kijken, schetsen, puzzelen:
boom iets beterSteeds meer de goede kant op
Tot ik het snapte en het me uiteindelijk een paar weken geleden gelukt is om iets neer te zetten dat voor mij aan alle vereisten voldeed. Nog steeds verdient de laatste versie van de probleemboom niet de schoonheidsprijs, maar goed: het werkt. Niets meer aan doen.

Hieronder zie je de laatste, min of meer geslaagde versie:
Detail van de boom vooraan in de laatste versie

Balans

Zo waren er talloos veel – gelukkig minder intensieve – details die nog aandacht behoefden, en waar ik soms wat uitzoekwerk had te verrichten. Allemaal gericht op het in balans brengen van het werk, het aanpassen van stukjes die net niet klopten voor m’n gevoel, waar m’n oog achter bleef haken. Tot ik er twee week geleden naar keek, en tot mijn grote blijdschap voelde: nu is het klaar. Alles klopt, het verhaal staat er van begin tot eind, alles is in evenwicht.

Mijn geliefde opdrachtgever – de koning van de precisie – erbij gehaald voor een laatste blik, het opmerken van nog een paar open eindjes, het benoemen van enkele oneffenheden. En toen ik die ook had gladgestreken kon ik zeggen: 52 weken onderweg, en het schilderij is af. Tijd om te signeren.

Signeren: waar en hoe?

Zo’n simpele handtekening, daar kun je natuurlijk ook wel weer een paar uur mee onderweg zijn als je dat een beetje goed wilt doen.
Signeren
Het lastige met het signeren, is dat het schilderij eigenlijk al af is, in balans tot op subtiel niveau. Als je daar vervolgens rücksichtlos een handtekening overheen knalt, verstoor je die balans. Maar zelfs het kleinste monogram kan nog in de weg staan, een hinderlijk obstakel vormen voor je oog. Daarom beslis je ook dan weer over de uitvoering (naam voluit geschreven? alleen achternaam? slechts initialen? een monogram?), de stijl (hoofdletters, kleine letters), het formaat, de locatie op het doek (kan in principe overal), de kleur en de toon.

In de praktijk betekent het dat ik mijn signatuur meestal zo’n 10 x schilder en weer wegpoets, om de elfde keer tevreden te zijn. Tevreden, omdat de signatuur niet meer opvalt, maar bijdraagt aan het geheel. Dan is het goed.

Zo is het geworden op het afgekomen schilderij:
monogram

Binnenkort nog veel meer

Nog lang niet alles is gezegd. In de volgende posts schrijf ik verder over het afgeronde schilderij en het schilderproces. Blijf dus bij me. Ik beloof het, geen 3 maanden wachten…

De laatste loodjes

dag 85 t/m 90

Zo, de bomen staan. Voldoende in aantal om meer leven te brengen, maar spaarzaam genoeg om het beeld leeg te houden. En de meeste werpen hun schaduwen al op de daken. Kijk maar:
Het schilderij met de Stad en de Zee na dag 89klik voor vergroting
Vanaf nu de laatste loodjes: de elementen die nog uit de toon springen in evenwicht brengen met de rest (denk aan een te blauwgrijze boom, een scheve dakrand, de weilanden die toch wat flets blijken uit te pakken, enzovoorts.) Dus voor de laatste keer vragen de volle 3,40 m2 mijn liefdevolle aandacht.

Daarna kan ik eindigen met het aanbrengen van de hoge lichten op de plekken die het volle zonlicht vangen (een enkele dakrand, een boomtak, een paar vergeet-me-nietjes. Dat werk.)

Hier zie je me nog zorgvuldig penselen aan de schaduwen van de bomen, althans, je ziet m’n hand (foto door Remco):
Dag 90 Matthijs aan het werkklik voor vergroting
Remco heeft trouwens nog meer foto’s gemaakt. Bijvoorbeeld hieronder (met baard). Kijk hoe mooi de lijnen lopen:
Dag 90 Matthijs aan het werk IIklik voor vergroting

Waar staan de bomen? Geometrische abstractie

dag 81 t/m 84

Uiteindelijk denk ik een vorm te hebben gevonden voor de bomen: geen lijnen, wel vlakjes, zoals de rest van het schilderij is opgebouwd. Geen transparantie, maar dekkende verf, om dezelfde reden. Grijs van kleur, terughoudend, ver weg van zomerse uitbundigheid. En tenslotte spaarzaam toegepast. Misschien worden het daarmee wel ‘volle’ bomen, maar ze passen toch in het kale vroege-voorjaar-karakter van het schilderij. Hieronder een detailvoorbeeld:
Dag 84 detail, grijze bomenklik voor vergroting

Zorgvuldig neerzetten

Vervolgens komt het aan op de juiste positie van de bomen. Ze dragen elk bij aan de compositie van het geheel. Die wil ik niet verstoren, maar juist versterken. Lijnen van voren naar achteren door laten lopen, of van links naar rechts. Vlakken niet of juist wel doorbreken. En spannend ten opzichte van elkaar plaatsen.

Het zorgvuldig plaatsen van elementen is iets wat in de stijlen van de geometrische abstractie (o.a. Constructivisme, Bauhaus, De Stijl) tot kunst is verheven. Malevich, El Lissitzky, Kandinsky, Van Doesburg en Mondriaan zijn sprekende voorbeelden. Ter illustratie hieronder een schilderij van hun collega en tijdgenoot Vordemberge Gildewart. Elk element heeft een nauwkeurig bepaalde positie, elke verhouding doet ertoe:
Vordemberge Gildewart, onbekende titelklik voor vergroting
Op dezelfde zorgvuldige wijze ben ik de bomen aan het planten op het schilderij. Ze vormen lijnen en vlakken die met elkaar en de omgeving samenhangen, ruimtes bepalen, vrijheid en beslotenheid tot stand brengen. Hier alvast een voorproefje, het is nog niet klaar:
Dag 84 Positie van de bomen ten opzichte van elkaarklik voor vergroting

Terug naar de basis

dag 80

Vandaag in meerdere opzichten terug naar de basis. Na een paar weken afstand vanwege de start van mijn Tai Chi-seizoen (dat vraagt altijd wat extra aandacht) en een uitstapje van een week in de fotografie, ben ik vandaag weer teruggekeerd naar wat inmiddels voelt als mijn basis: schilderen op m’n atelier.

Ook inhoudelijk ben ik teruggekeerd naar de basis. Het schilderij met de stad en de zee gaat nu bomen krijgen. Ik ben er nog steeds niet uit hoe ik die ga vormgeven. Dus voordat ik ga zitten pielen op het grote doek, weer het schetspapier erbijgepakt. Terug naar de basis.

Nogmaals: hoe schilder ik een boom?

Natuurlijk kan ik wel een boom schilderen, schrijf ik nu. Al is het maar om niet te worden uitgelachen en om mijn ego gerust te stellen. In het geval van het schilderij waar ik aan werk, zijn er evenwel meerdere factoren, die maken dat een groene bol met een stok eronder (=boom) niet volstaat:

1. Een boom in de winter bestaat uit kale takken, oftewel lijnen. Maar alle elementen op het schilderij zijn opgebouwd uit vlakken. Dat principe kenmerkt de stijl van dit werk. Dus lijnen schilderen zou breken met de stijl van het werk en er afbreuk aan doen. Dus probeer ik op de eerste schets iets met vlakken / vlakjes:
Dag80 schets in acryl van bomen in de winter / het vroege voorjaarklik voor vergroting

2. De kleinere takken van een boom in de winter zijn niet dicht / dik, maar transparant. Op het schilderij werk ik evenwel niet met transparanties (uitgezonder de hemel, omdat die bestaat bij de gratie van de afwezigheid van dichte objecten). Alle vlakken zijn dekkend geschilderd. Dus ben ik het gaan zoeken in lichtere tonen van de vlakken, en ruimte ertussen. Aquarel leent zich uitstekend voor deze zoektocht, omdat ik met die techniek niet alles kan ‘dichtsmeren’ – een neiging die ik helaas nogal sterk heb. Hieronder wat probeersels, meteen de kleur van de bomen meegenomen:
Dag80 schets in aquarel van bomen in de winter / het vroege voorjaarklik voor vergroting

3. Ten derde het perspectief: je kijkt in dit schilderij van bovenaf óp de bomen. Dat betekent dat de standaard vorm van de ronde bol met een stok niet klopt. In sommige gevallen, zie je niet eens de stam omdat die onder de takken schuilgaat. De vorm van de bomen wordt ook anders, behalve dan echt ronde-bol-bomen natuurlijk. Daarmee heb ik zitten knoeien op het volgende schetsblad:
Dag80 schets in aquarel van bomen in de winter / het vroege voorjaarklik voor vergroting

4. In de winter vormen bomen die bij elkaar staan over het algemeen een groep, en zijn ze niet echt als afzonderlijk bomen te onderscheiden. Kijk maar op onderstaande foto (niet naar de voorste bomen kijken). Dát is wat ik uiteindelijk op dit doek wil overbrengen. Dus het gaat er ook nog eens om, een transparante groep weer te geven, met de randvoorwaarden die ik hierboven heb genoemd. Daar ben ik nog niet uit. Morgen dus weer verder.
Dag80 groep bomen in de winterklik voor vergroting

Balkons en bloembakken afgerond!

dag 78 en 79

Gisteren besteed aan het straktrekken en op toon brengen van de straten. Vandaag de hele dag gewerkt aan de balkons en de bloembakken. Die zijn nu klaar!

Hieronder een detailopname van het rechterbalkon.
Detail van het schilderij van de Stad en de Zee na dag 79klik voor vergroting