Matthijs Winnubst, kunstschilder en tai-chi instructeur in Den Haag | Blog | Klaar en gesigneerd

Dag 91 t/m 120

Enige tijd geleden, om precies te zijn op 18 oktober 2013, schreef ik op dit blog: klaar voor de laatste loodjes. Om je geheugen op te frissen: ik had het over het schilderij met de Stad en de Zee, waar ik vanaf februari 2013 (exact een jaar geleden!) aan heb gewerkt en waarover ik op deze plek regelmatig schrijf.

En toen – na 18 oktober – werd het stil op mijn blog.

Nog 30 keer heb ik eraan geschilderd sindsdien.
Alle 30 keer heb ik niets van me laten horen.
En na 30 keer – nu dus – is het schilderij ineens klaar.

Verrassing? Mwah, het moest er een keer van komen…

Eerst maar een foto van het eindresultaat, dan zie je waar we het over hebben. Met dank voor de foto’s aan Rogier Chang, vakfotograaf en ganggenoot op Bink36 in Den Haag (waar mijn atelier is):
klik voor vergroting

Als je in detail wilt kunnen kijken, klik dan hier voor een extra grote versie (extra vergroten via het menuutje dat op de foto verschijnt) of – nog beter – de hoge-resolutie versie van het schilderij.

Of maak gebruik van de kant-en-klare details hieronder:

Tot nu toe droeg het schilderij de werktitel ‘De Stad en de Zee’. Inmiddels heeft het een definitieve titel, die ik nog even voor me houd tot de volgende blogpost, wanneer ik dieper inga op de betekenis van diverse elementen en stijlkenmerken, op wat het werk voor me betekent en wat de bedoeling is dat het anderen gaat zeggen.

In de blogpost daarna gaat het over het proces van het maken van het schilderij van begin tot eind: hoe een maand een jaar kon worden.

Maar eerst maar eens het verslag van de laatste 30 schilderdagen:

Ontwikkelingen sinds de vorige post

De laatste loodjes wogen ook deze keer het zwaarst. Zoals ik de laatste keer schreef hoefde ik ‘alleen nog maar’ de puntjes op de i te zetten. Nou, dat viel niet mee. Ik liep tegen een paar dingen aan die ik nog niet in de vingers had, die ik nog niet begreep en beheerste. Om die reden schreef ik niet op dit blog – ik had niets te vertellen omdat ik het nog niet snapte. Omdat ik tijd nodig had om te proberen, uit te zoeken, te schetsen.

Wat was er dan zo lastig?

Het waren met name een paar bomen die me behoorlijk dwars zaten, vooral die ene boom helemaal vooraan, net tussen de balkons. Het lukte me maar niet om ‘m zodanig weer te geven dat ‘ie aansloot op de rest van het schilderij.

‘Rotsblok’De vereisten waren dan ook niet mals:

1. Het perspectief is van schuin boven – zoals ik niet vaak op een boom kijk en waarin een boom al gauw op een bloemkool lijkt. Wat dus ook steeds opnieuw gebeurde.

2. Het perspectief is vervormend/wegdraaiend, doordat het dichtbij is. Netjes rond werkte niet.

3. Het is nog steeds een soort van winter op het schilderij, dus wilde ik mezelf geen volle zomerse boomvormen toestaan. Maar kale takken ook niet, omdat ik niet met lijntjes werk in de stijl die ik nu hanteer. Lijnen zouden conflicteren met de rest van het schilderij dat uit vlakken is opgebouwd.

‘Oliebol’4. De lichtval is van schuin achter, maar door het gebouw valt er een schaduw over de onderste helft van de boom. Het licht dat er wél opvalt, strijkt er vooral overheen.

5. Tenslotte het meest lastige: de toon van de boom. Hij mag er niet teveel uitspringen, moet in lijn zijn met de rest van het werk, zodat je oog er niet achter blijft haken. Maar moet wel aanwezig zijn als rustpunt / uitgangspunt voor de stad achter de balkons.

Moeilijk, moeilijk.

Toch moest voor mijn gevoel op die plek vooraan een boom komen, dus weglaten was geen optie.

Trouw ben ik telkens weer naar mijn atelier gefietst, om het schilderij ‘vandaag echt af te maken’. Hahaha, wat een grap. Vier uur later stond er weer een broccoli, ananas, walnoot, oliebol, bloemkool of stel hersenen op het doek. Maar geen boom:
Tja… boom als dennenappel
Dus ben ik verder teruggegaan naar de basis. Boeken over landschapsschilderen aangeschaft, bestudeerd en daarna weer kijken, schetsen, puzzelen:
Steeds meer de goede kant op
Tot ik het snapte en het me uiteindelijk een paar weken geleden gelukt is om iets neer te zetten dat voor mij aan alle vereisten voldeed. Nog steeds verdient de laatste versie van de probleemboom niet de schoonheidsprijs, maar goed: het werkt. Niets meer aan doen.

Hieronder zie je de laatste, min of meer geslaagde versie:

Balans

Zo waren er talloos veel – gelukkig minder intensieve – details die nog aandacht behoefden, en waar ik soms wat uitzoekwerk had te verrichten. Allemaal gericht op het in balans brengen van het werk, het aanpassen van stukjes die net niet klopten voor m’n gevoel, waar m’n oog achter bleef haken. Tot ik er twee week geleden naar keek, en tot mijn grote blijdschap voelde: nu is het klaar. Alles klopt, het verhaal staat er van begin tot eind, alles is in evenwicht.

Mijn geliefde opdrachtgever – de koning van de precisie – erbij gehaald voor een laatste blik, het opmerken van nog een paar open eindjes, het benoemen van enkele oneffenheden. En toen ik die ook had gladgestreken kon ik zeggen: 52 weken onderweg, en het schilderij is af. Tijd om te signeren.

Signeren: waar en hoe?

Zo’n simpele handtekening, daar kun je natuurlijk ook wel weer een paar uur mee onderweg zijn als je dat een beetje goed wilt doen.

Het lastige met het signeren, is dat het schilderij eigenlijk al af is, in balans tot op subtiel niveau. Als je daar vervolgens rücksichtlos een handtekening overheen knalt, verstoor je die balans. Maar zelfs het kleinste monogram kan nog in de weg staan, een hinderlijk obstakel vormen voor je oog. Daarom beslis je ook dan weer over de uitvoering (naam voluit geschreven? alleen achternaam? slechts initialen? een monogram?), de stijl (hoofdletters, kleine letters), het formaat, de locatie op het doek (kan in principe overal), de kleur en de toon.

In de praktijk betekent het dat ik mijn signatuur meestal zo’n 10 x schilder en weer wegpoets, om de elfde keer tevreden te zijn. Tevreden, omdat de signatuur niet meer opvalt, maar bijdraagt aan het geheel. Dan is het goed.

Zo is het geworden op het afgekomen schilderij:

Binnenkort nog veel meer

Nog lang niet alles is gezegd. In de volgende posts schrijf ik verder over het afgeronde schilderij en het schilderproces. Blijf dus bij me. Ik beloof het, geen 3 maanden wachten…